چالش‌های پیش روی دولت جدید پاکستان

ایسنا/خراسان رضوی یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه دولت جدید پاکستان مسیر ساده‌ای در پیش ندارد، گفت: اولین چالشی که برای شهباز شریف، نخست وزیر جدید پاکستان وجود دارد، تشکیل یک دولت قابل پذیرش و ثبات‌آفرین است. دکتر مهدی مطهرنیا در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح ارزیابی خود از تحولات اخیر پاکستان پرداخت و اظهار کرد: در خصوص عمران خان و چگونگی برکناری او و آینده پاکستان، باید به مسائل داخلی این کشور، جایگاه پاکستان در منطقه و روابط فرامنطقه‌ای آن توجه کرد. وی بیان کرد: عمران خان از خانواده‌ای پشتون است و دیدگاه‌های خاصی دارد. او که پیش‌تر به عنوان یک بازیکن سابق کریکت شناخته می‌شد، وارد عرصه سیاسی شد و به عنوان فعال حقوق بشر و یکی از دانشگاهیان بنیان‌گذار هیات امنای بیمارستان و مرکز تحقیقاتی شوکت معروف شد و حزب تحریک انصاف پاکستان را تشکیل داد و در سال ۲۰۱۸ توانست به عنوان نخست‌ وزیر پاکستان به قدرت برسد و اخیرا با رای مجلس این کشور، از مقام نخست وزیری کنار گذاشته شد. این استاد دانشگاه افزود: عمران خان تلاش داشته است خود را به عنوان چهره‌ای انقلابی و در عین حال مستقل در جامعه امروز پاکستان نشان دهد. او تلاش دارد از یک سو مانند اقبال لاهوری عمل کند و از سوی دیگر به نگرش‌های علی شریعتی و گفت‌وگو و نزدیکی بیشتر با توده‌های مردم علاقه‌مند است. مطهرنیا ادامه داد: همچنین عمران خان در محیط بسیار پیچیده حضور سیاست‌ورزان نظامی در پایگاه‌های اصلی قدرت در پاکستان، تلاش داشته است با ارائه سیاست‌هایی، جهت‌یابی‌های خاص سیاسی را به سمت ایجاد یک پاکستان مبتنی بر دیدگاه‌های خود سوق دهد. لذا با مقاومت‌های جدی در داخل ساختار قدرت پاکستان روبرو شد. او تلاش کرد در جایگاه نخست‌ وزیری باقی بماند، اما مجلس ملی پاکستان در بیانیه‌ای رسما وی را از این سمت برکنار کرد و تا انتصاب نخست وزیر جدید، او را به عنوان سرپرست قرار داد. وی با اشاره به تلاش عمران خان برای فراهم آوردن موجبات انحلال مجلس ملی پاکستان، گفت: اما در نهایت این مجلس بود که او را برکنار کرد و در حال حاضر طبیعتا این پرسش مطرح است که شخصیتی که به جای عمران خان روی کار آمده است، تا چه اندازه می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری حرکات جدی‌تری در جهت ثبات پاکستان و اثرگذاری آن در منطقه باشد. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به سیاست‌های مستقل و ضدآمریکایی عمران خان، عنوان کرد: بسیاری رد پای آمریکا را در سقوط عمران خان دنبال می‌کنند. فروپاشی ائتلاف حاکم و سقوط دولت عمران خان، پس از نخستین سفر وی به مسکو آغاز شد. رویارویی سیاسی در پاکستان در سوم ماه آوریل به اوج رسید و اپوزوسیون برای نخستین بار در تاریخ پاکستان، با رای عدم اعتماد نخست وزیر را برکنار کرد و مخالفان عمران خان با ۱۷۴ رای، وی را استیضاح و از مقام خود عزل کردند. مطهرنیا اظهار کرد: باید گفت وضعیت عمران خان پس از به چالش کشیده شدن توسط ژنرال‌های ارتش، پیچیده‌تر شد. با توجه به اهمیت روابط راهبردی ارتش پاکستان با آمریکا، عدم محکوم کردن اقدامات روسیه در اوکراین توسط دولت پاکستان، زمینه‌های حیرت بیشتر برای ارتش این کشور را فراهم کرد. آنچه که اکنون در پاکستان دیده می‌شود، گرایش بیشتر به عربستان و آمریکا است و احتمال دارد پاکستان در کنار ترکیه، در یک ائتلاف معنادار و تعریف‌شده با جنبش موافقت که برابر جنبش مقاومت است، شرکت کند و از این به بعد پاکستان مانند یک دهه پیش، تغییر و تحولاتی به سمت غرب داشته باشد. وی با اشاره به اهمیت پاکستان و افغانستان در مسیر دستیابی به خلیج فارس و همچنین تلاش‌های روسیه برای نزدیک شدن به طالبان از پس از شروع جنگ در اوکراین، افزود: طبیعتا اتفاقات اخیر پاکستان و اثرگذاری از طریق این کشور بر روی جنبش طالبان برای بهره‌برداری از این جنبش در آینده نیز از جمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه پاکستان در تاریخ خود همواره با فراز و نشیب‌هایی برای تشکیل دولت روبرو بوده است، بیان کرد: اتفاقات اخیر پاکستان، موضوع تازه‌ای نیست و رفت و آمد نخست وزیران با سروصدای زیاد و در نهایت با کنترل بیرونی و پذیرش درونی، تا حدودی برای منطقه یک امر تجربه‌شده است‌. مسئله اساسی، نه خود پاکستان، بلکه تغییر و تحولات پیرامونی در این کشور و شتاب حرکت برای شکل دادن به نظم جهانی است که این بار مسئله را کمی پر اهمیت‌تر جلوه می‌دهد. مطهرنیا با بیان اینکه دولت جدید پاکستان مسیر ساده‌ای در پیش ندارد، اظهار کرد: اولین چالشی که برای شهباز شریف، نخست وزیر جدید پاکستان وجود دارد، تشکیل یک دولت قابل پذیرش و ثبات‌آفرین است. دولت جدید باید پذیرش عمومی بیشتری نسبت به دولت قبل داشته باشد و در صحنه تحرکات اجتماعی و حرکات سیاسی، نظم موجود را متوجه لزوم ایجاد فضای مناسب برای توسعه کند. وی ادامه داد: همواره شکل‌گیری مطالبات جدید در نیروهای متفاوت اجتماعی و سیاسی، به ویژه نیروهایی که مدعی تحرکات اسلامی هستند و تحت تاثیر تحولات منطقه‌ای، بین‌المللی و ملی قرار دارند، مبانی قدرت در پاکستان را با یک چالش اساسی روبه‌رو می‌سازد. از جمله آثار قطعی این فرایند، بازتعریف نقش دین و سیاست است و باید گفت دولت‌سازی در پاکستان از بعد از استقلال این کشور، از منطق دور مانده و بسیاری از منابع داخلی و خارجی خود را از دست داده است. لذا همواره دولت‌های پاکستان کم‌ثبات بوده‌اند. بنابراین نخستین چالش دولت جدید پاکستان نیز ایجاد ثبات سیاسی در جهت استقرار دولتی قوی در این کشور است. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: تا کنون در تاریخ پاکستان، ژنرال‌های این کشور توانسته‌اند سه دولت غیر نظامی را جابه‌جا کنند. شهباز شریف باید در مرحله نخست مشکلاتی که در مسیر ایجاد ثبات سیاسی وجود دارد را از پیش رو بردارد و فراموش نکند که حرکت بر روی لبه تیغ در پاکستان، از سایر نقاط منطقه سخت‌تر است. مطهرنیا افزود: بسیاری از تحلیلگران معتقد اند شهباز شریف بر خلاف برادرش نواز شریف، در ارتباط دوستانه با ارتش پاکستان به پیش می‌رود و حتی این شائبه وجود دارد که در زمان سرنگونی برادرش هم او به ارتشیان بیشتر نزدیک بود و اکنون نیز با استقبال ارتش از شهباز شریف، او می‌تواند به نهادی که از قدیم در کنترل سیاست‌های دفاعی و خارجی پاکستان نقش موثری داشته است، نزدیک باشد و این امتیازی برای وی در جهت حل چالش ایجاد ثبات سیاسی است. همچنین شهباز شریف بر خلاف عمران خان، اعلام کرده است داشتن روابط حسنه با آمریکا برای پاکستان ضروری است و این می‌تواند برای شریف یک امتیاز محسوب می‌شود و در عین حال با توجه به شرایط منطقه و همسایگی پاکستان با ایران، نوعی اصطکاک جدید را هم در منطقه ایجاد کند. وی همچنین با اشاره به اقتصاد تضعیف‌شده پاکستان به عنوان دیگر چالشی که پیش روی دولت جدید این کشور قرار دارد، اضافه کرد: پاکستان با مشکلاتی نظیر تورم شدید، کاهش ارزش پول ملی و کاهش ذخیره‌های ارزی روبه‌رو است و اگر دولت جدید پاکستان نتواند این مشکلات را حل کند، باید منتظر باشد که اپوزوسیون با توجه به وجود عمران خان و دیگر مخالفینی که در قامت رقبا با شریف وارد کشمکش خواهند شد، اتفاقاتی را رقم زنند. انتهای پیام