هشداری از اعماق رودها؛ سنگ‌ها راویان خشکسالی‌های مرگبار اروپا

تهران- ایرنا- در حالی که یافته‌های باستان‌شناسی در موزه‌های دنیا بر غنای تاریخی و فرهنگی ملت‌ها گواهی می‌دهند، بخشی از تاریخ همچنان در طبیعت باقی مانده است. این روزها آشکار شدن سنگ‌هایی با حکاکی‌ تاریخی از بستر رودهای کم آب اروپا خبر ساز شده است؛ صخره‌هایی که خشکسالی قرن‌های گذشته قاره سبز را روایت می‌کنند. به گزارش روز سه شنبه ایرنا، میراث باستانی راویان خاموش تاریخ ملت‌ها، همیشه قرار نیست از دل حفاری و کاوش‌های باستانی سربرآورند. این میراث گاه آشکار در طبیعت و گاه پنهان در دل کوه‌ها یا اعماق آب‌ها، تاریخ را روایت می‌کنند؛ گاهی شکوهمند و زمانی مرگبار. این روزها کاهش تاریخی سطح آب رودخانه‌های اروپا سنگ‌هایی با قدمت باستانی و تاریخی را آشکار کرده است که خشکسالی‌های سخت قرن‌های پیش در اروپا را روایت کرده و بر هراس امروز قاره سبز از کمبود مواد غذایی و گرسنگی می‌افزایند. میراثی که کشف آن نه تنها خوشحال کننده نیست که نسبت به تغییرات اقلیمی و پیامدهای ویرانگر آن بر زمین هشدار جدی می‌دهد. موج گرما در تابستان امسال اروپا را با خشکسالی استثنایی مواجه کرده است. کاهش بی‌سابقه سطح رودخانه‌ها به‌ویژه در جمهوری چک و آلمان، سنگ‌هایی را پیش چشم ناظران قرار داده که پیشتر زیر آب پنهان بوده اند. سنگ‌هایی که نوشته‌هایی قابل تامل بر آن حکاکی شده بود. روایتی کهن از خشکسالی قرن‌ها پیش و آنچه بر مردم آن دوران گذشته بود: "راویان گرسنگی". بیشتر این سنگ‌ها در بستر رود البه کشف شده است. نشریه فرانسوی «پاری مچ» شمار این سنگ‌ها را در سراسر اروپا ۲۵ اعلام می‌کند و می آورد: این سنگ‌ها تنها زمانی که آب بسیار کم است قابل مشاهده می‌شوند. این سنگ‌ها هشداری برای نسل های آینده و شاهدی از رنج گذشته در دوره های خشکسالی و قحطی هستند. این سنگ‌ها حاوی چند پیام کوتاه، تاریخ کمبود شدید آب و گاهی اوقات حروف اول نام افرادیست که آنها را حکاکی کرده‌اند. روزنامه فرانسوی «لو فیگارو» در گزارشی آورد: این سنگ‌ها رنج مردمانی در قرن ۱۵ میلادی را روایت می‌کردند. کاهش سطح آب رودها به این اندازه نشان می‌دهد که کاهش محصولات زراعی و نیز خطر بروز قحطی تا چه اندازه جدی بوده است. بر روی سنگی که در روزهای گذشته از رود البه (Elbe) به طول یک هزار کیلومتر در شهر دییچین (Děčín) در جمهوری چک از آب بیرون زد، نوشته بود: اگر امروز مرا می‌بینی گریه کن. این سنگ که نشانه بروز قحطی در روزگاران دور است در فاصله اندکی از مرز آلمان کشف شد. این سنگ موسوم به «سنگ گرسنگی» که پیشتر در سال ۲۰۱۸ نیز از سطح آب بیرون آمده بود یکی از قدیمی‌ترین آثار باستانی آبی در اروپا است. بر اساس مطالعه سال ۲۰۱۳ توسط یک تیم باستان شناس چک، چندین تاریخ کمبود آب شامل ۱۴۱۷، ۱۶۱۶، ۱۷۰۷، ۱۷۴۶، ۱۷۹۰، ۱۸۰۰، ۱۸۱۱، ۱۸۳۰، ۱۸۴۲، ۱۸۹۲ و ۱۸۹۲ روی همین سنگ ذکر شده است. روزنامه فرانسوی لو موند در این باره می‌نویسد این دست نوشته شوم در تاریخ ۱۶۱۶ حکاکی شده است و به نسل های آینده در مورد مشکلاتی که در زمان ظاهر شدنش پیش خواهد آمد، هشدار می‌دهد. سنگ دیگری نیز در این رودخانه با این نوشته کشف شده است: وقتی این سنگ زیر آب رود، زندگی رنگ می‌گیرد. در کناره رودی در توخلوویک (Tuchlovice) استان کوچیکی در جمهوری چک سنگ دیگری یافت شده که بر آن نوشته است: ما گریستیم، گریه می‌کنیم و شما نیز خواهید گریست. این سنگ که جاذبه گردشگری محسوب می‌شود در هر سال ۱۲۶ روز به دلیل آبگیری سدی که در سال ۱۹۳۸ بر روی رود البه ساخته شده، آشکار می‌شود. اما مروز این سنگ راوی تاریخ نیز یکی از عکس‌هایی است که در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شود. این سنگ در سال ۲۰۱۸ نیز در زمانی جز فصل آبگیری سد و به دلیل خشکسالی از آب بیرون آمده بود. سنگ‌های گرسنگی؛ میراثی برای هشدار به نسل آینده سنگ‌های گرسنگی؛ میراثی برای هشدار به نسل آیندهسنگ‌های گرسنگی؛ میراثی برای هشدار به نسل آیندهدر سال‌های اخیر بروز خشکسالی یکی از نشانه‌های معنادار تغییرات اقلیمی در اروپای مرکزی محسوب می‌شود. در سال ۲۰۱۸، سازمان مردم نهاد صلح سبز (Greenpeace) بر روی صخره‌ای در رودی در ماگدبورگ آلمان حک کرد: اگر مرا می‌بینید این بحران اقلیمی است. اوت ۲۰۱۸. در آن سال نیز شدت و گستردگی خشکسالی در قاره کهن، شدیدترین خشکسالی دویست و پنجاه سال گذشته را رقم زد؛ پدیده‌ای که گویی قرار است در اروپا تکرار شود. پدیده ای که قرار است در اروپا تکرار شود. بر اساس مطالعه مرکز تحقیقات مشترک کمیسیون اروپا و بر اساس مشاهدات رصدخانه خشکسالی اروپا (OED) ، در سال جاری میلادی تقریبا نیمی از خاک اتحادیه اروپا در ماه ژوئیه در سطح «نگران کننده » خشکسالی و ۱۱ درصد آن در وضعیت سطح هشدار بالاتر قرار گرفته است. آندرآ تورتی (Andrea Toreti) یکی از پژوهشگران این تحقیق به شبکه خبری یورونیوز گفت: مطالعات اخیر بیانگر آن است که خشکسالی کنونی می‌تواند «بدترین مورد در ۵۰۰ سال اخیر» باشد. وی افزود: رویداد کنونی به طور کامل تجزیه و تحلیل نشده است چون هنوز ادامه دارد اما بنا به تجربه فکر می‌کنم این خشکسالی از سال ۲۰۱۸ شدیدتر است. بر پایه گزارش اخیر مرکز تحقیقات مشترک کمیسیون اروپا، کاهش رطوبت خاک، کم شدن منابع آبی و تنش گرمایی می‌تواند به کاهش محصولات زراعی منجر شود. مساله‌ای که احتمالا پرده بعدی اخبار این روزهای رسانه‌های جهان در مورد کاهش سطح رودخانه‌ها در آلمان، جمهوری چک، ایتالیا و انگلیس است. گرما، کم‌آبی و خشکسالی در حالی تولیدات کشاورزی را تهدید می کند که اروپا از پیش با پیامدهای جنگ اوکراین با افزایش بهای مواد غذایی و تورم بی‌سابقه دست به گریبان است. روزنامه گاردین در ماه ژوئیه  گزارش داد: «سنگ‌های گرسنگی» شاخص‌های سطح آب و منعکس‌کننده دوره‌های خشکسالی آینده هستند، در حالی که به نظر می‌رسد خشکسالی امسال در اروپا «یکی از شدیدترین خشکسالی‌های تاریخ اخیر» باشد. خبری که شاید از روزهای دشوار آینده خبر می‌دهد.