تاثیر بحران اقتصادی بر زوال جمعیتی در ترکیه

تورم روز افزون باعث شده تولد نوازدان در ترکیه در یک بازه زمانی ۸ ساله از تعداد یک میلیون و ۳۵۱ هزار به یک میلیون و ۲۳ هزار نوزاد در کاهش پیدا کند.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عبارت مشهور «حداقل سه فرزند به دنیا بیاورید»، از جملات رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه است. تا همین چند سال پیش، این عبارت آشنا، یکی از مهمترین توصیه ها و بسامدها در سخنرانی های اردوغان بود.

او حتی در سخنرانی های کوتاه خود در مراسم جشن عقد و عروسی فرزندان سیاستمداران و چهره های مشهور، به عروس و داماد می گفت: از شما می خواهیم برایمان حداقل سه فرزند بیاورید. البته خود اطرافیان اردوغان نیز این توصیه را پذیرفته اند و او حالا بیش از 10 نوه دارد. اما تقریباً از سال 2018 میلادی و از زمانی که نظام سیاسی – اجرایی ترکیه به ریاستی تغییر یافته، اردوغان حاضر نیست این جمله را تکرار کند.

اما چرا؟ آیا ترکیه به خاطر تشویق های مکرر اردوغان با مشکل افزایش ناگهانی جمعیت روبرو شده است؟ خیر. برعکس. اتفاقاً ترکیه در لیست کشورهایی است که کاهش معنی دار آمار ولادت نوزادان، مقامات را دچار نگرانی کرده است. پس ماجرا چیست؟ چرا اردوغان حاضر نیست همچون سابق، همه را به فرزندآوری تشویق کند؟ پاسخ چنین است: بحران اقتصادی و افزایش سرسام آور هزینه زندگی در ترکیه کاری کرده که حتی اردوغان هم جرات ندارد از تولد نوزادان جدید حرف بزند.

گزارش ها نشان داده که تورم روزافزون باعث شده تولد نوزادان در ترکیه در یک بازه زمانی 10 ساله از تعداد یک میلیون و 351 هزار به یک میلیون و 23 هزار نوزاد کاهش پیدا کند.

 شاید در نگاه نخست، استفاده از لفظ «فروپاشی درونی» اندکی اغراق آمیز به نظر برسد. اما واقعیت این است که کاهش آمار تولد در این سطح، در ترکیه بی سابقه بوده و بسیاری از تحلیلگران ترکیه، آشکارا از این واقعه به عنوان فروپاشی درونی یاد می کنند.

یکی از این تحلیلگران، ابراهیم قهوه چی است که همواره در ستون خود، با ترکیب رویکرد تحلیلی اقتصاد و سیاست، مطالب اثرگذار و جالب توجهی می نویسد.

یادداشت جدید قهوه چی درباره کاهش جمعیت در ترکیه را با هم مرور می کنیم:

ترکیه از درون در حال فروپاشی است

دیروز مرکز ملی آمار ترکیه، آخرین و تازه ترین آمارهای جمعیتی کشورمان را اعلام کرد. وضعیت، بسیار نگران کننده است. کافیست به آمار و نمودار زیر بنگرید تا ببینید چه می گویم:

این نمودار نشان می دهد که همزمان با بدتر شدن وضعیت اقتصادی ترکیه، تعداد تولدها کاهش می یابد. صد البته همزمان با بهبود اقتصاد نیز، دوباره افزایش می یابد. اما همین نمودار، آشکارا نشان می دهد که بعد از سال 2014 میلادی، تقریباً تباه و نابود شدیم. چرا که تعداد ولادت ها که یک میلیون و 351 هزار بود، تنها ظرف 8 سال یعنی در سال 2022 به یک میلیون و 23 هزار کاهش یافت.

نگرانی از وضعیت جمعیت در ترکیه، موضوع بسیار مهمی است و شواهد نشان می دهد که عامل تورم و بحران در اقتصاد، بیش از هر عامل دیگری تاثیر مخرب داشته است. وقتی نرخ زاد و ولد و تعداد تولد در هر خانواده را ارزیابی کنیم، وضعیت فاجعه بارتر می شود.

نمودار به ما می گوید: نرخ زاد و ولد که در سال 2014 میلادی 2.2 بود، اکنون به 1.6 کاهش یافته است. این اعداد مربوط به سال 2022 است. داده های جمعیتی که دیروز توسط مرکز آمار ترکیه یعنی  TÜİKاعلام شد، نشان می دهد که تعداد و نرخ تولدها در سال 2023 میلادی، به مراتب، بسیار سریعتر کاهش یافته است.

در این میان، اجازه دهید یک نکته جمعیتی بسیار مهم و بنیادین را توضیح دهیم: یک کشور برای حفظ جمعیت خود به 2.1 نوزاد در هر خانواده نیاز دارد. دقت کنید، حفظ و نه افزایش. اما متاسفانه در ترکیه شاهد کاهش معنی دار این نرخ هستیم و همچنان که قبلاً اعلام کرده ایم، نرخ زاد و ولد جمعیت ترکیه در سال های آینده با کاهش جدی به 1.6 کاهش می یابد.

بگذارید از یک چالش مهم نیز صحبت کنیم. در برخی کشورهای جهان، زوج ها تمایلی به فرزندآوری ندارند و ترجیح می دهند عمر خود را صرف سفر و تفریح کنند و معمولاً نزد مرفهین، نرخ زاد و ولد پایین است. اما در کشور ما چنین نیست. اتفاقاً کاهش نرخ زاد و ولد و پیری جمعیت در ترکیه ناشی از افزایش سطح رفاه نیست.

برعکس، این تورم روزافزون و نابسامانی اقتصادی است که باعث شده خانوارهای ترکیه ای، نخواهند یا نتوانند بچه دار شود. آمار و ارقام و نمودار شفافی داریم که با کسی تعارف ندارد و این وضعیت تلخ را به وضوح نشان می دهد.

حالا بیایید سراغ داده های جمعیتی سال 2023 میلادی برویم و ببینیم چرا جمعیت ترکیه، سال به سال در حال پیرشدن است.

ببینید! باید در گام اول، این عدد را مرور کنیم:

در عرض یک سال، جمعیت ترکیه از 85 میلیون و 279 هزار و 553 نفر، به چنین عددی افزایش یافت: 85 میلیون و 372 هزار و 377 نفر. به عبارتی روشن، افزایش جمعیت در سال گذشته میلادی، تنها 92 هزار و 824 نفر بود.

به این اعداد بنگرید تا به وضوح ببینید که از 2021 تا 2023 میلادی، نرخ افزایش جمعیت به نسبت هر 1 هزار نفر، چقدر است:

2021 میلادی (7.2 در هزار)

2022: میلادی (6.7 در هزار)

2023: میلادی (4.1 در هزار)

همچنان که می بینید، میزان کاهش، به طرز چشمگیری، محسوس و آشکار است. حالا بیایید در مورد توزیع جمعیت ترکیه بر اساس سن و سال کودکان و افراد مسن صحبت کنیم.

همچنان که در نمودار مشاهده می کنید، بین سال‌های 2018 تا 2023 میلادی، جمعیت کودکان 0 تا 4 ساله در کشور، یک میلیون و 136 هزار نفر کاهش یافته است. این در حالی است که در همین مدت، جمعیت سالمندی که آن را جمعیت سنی بالای 65 سال می نامیم، یک میلیون و 537 هزار نفر افزایش یافته است. آری! کشور ما دارد به سرعت پیر می شود!

در این اعداد و ارقام نگران کننده، دو خطر جدی وجود دارد:

1.افزایش جمعیت سالمندان در ترکیه، جدی شده و تعداد افراد بالای 65 ساله، مدواماً در حال افزایش است.

2.جمعیت کودکان در ترکیه، نه تنها افزایشی نیافته، بلکه به شکل معنی داری در حال کاهش است. این یک خطر بسیار بسیار بزرگ است. این وضعیتی است که در سال های آینده ویرانی بزرگی برای ساختار جمعیتی ترکیه به همراه خواهد داشت و کاری می کند که ترکیه در حوزه های تامین مستمری یا حقوق بازنشستگی، بهداشت و درمان، آموزش و اقتصاد، با مشکلات بزرگی روبرو شود.

ما قبل از رسیدن به رفاه و توسعه اقتصادی، شروع به پیر شدن و از دست دادن جمعیت کرده ایم! به عبارت دیگر، این یک هشدار جدی است و به ما نشان می دهد که ترکیه در آینده کشوری فقیر و پیر خواهد بود.

نمودار پایین نیز نشان دهنده این است که جمعیت ترکیه از حیث بررسی وضعیت اجتماعی شهروندان بر اساس سه فاکتور ازدواج، متارکه و وفات همسر، وضعیت نگران کننده ای دارد.

در سال 2008 میلادی، 64.4 درصد از جمعیت در سن ازدواج در ترکیه، دارای خانواده بودند اما حالا به 61.0 درصد کاهش یافته است. آمار طلاق بیشترین نگرانی را نشان می دهد.

نرخ طلاق از 2.58 درصد در سال 2008 میلادی به 4.78 درصد در سال 2023 افزایش یافته است. بدیهی است که یک فروپاشی ساختاری مفهوم خانواده در ترکیه وجود دارد. چرا که آمار ازدواج در حال کاهش است، طلاق بیشتر شده و نرخ زاد و ولد، به طرز باورنکردنی در حال کاهش است. جامعه ترکیه قبل از اینکه ثروتمند و مرفه شود، به سرعت به سمت پیری و فقر می رود.

انتهای پیام/