یادداشت| زنگ های هشدار، گوش های ناشنوا
انسان در روند تکاملی و سیر پیشرفت روزافزون خود، برای داشتن زندگی بهتر و راحت تر همواره تلاش کرده تا با غلبه و مهار نیروی طبیعت، آن را هر چه بیشتر به خدمت خود درآورد و روز به روز نیز به موازات و پیشرفت های علم و دانش، در این کار حریص تر شده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از بندرعباس، راشد شرف از روزنامه نگاران و فعال رسانه ای جزیره قشم در یادداشتی ذیل عنوان «زنگ های هشدار، گوش های ناشنوا» آورده:
یکم) خبر، کوتاه اما سخت هولناک بود؛ طبیعت باری دیگر، قدرت و صلابت خویش را به رخ آدمیان کشید و در کسری از ثانیه، آن چه که از آن به عنوان " تلاش انسان ها" یاد می شود، به تلی از خاکستر مبدل شد و زمین لرزه، خرد و کلان و کوچک و پیر و بزرگ را در هم کوبید و نابود ساخت و آن چه بر جای ماند، خاطره ای بود بس دردناک و هولناک.
زلزله اخیر در ترکیه
بسیاری از ما از زلزله به عنوان "خشم و قهر " طبیعت یاد می کنیم اما آیا واقعا چنین است؟ آیا می توان متصور شد که طبیعت در مواجهه با انسان ، بر سرِ "خشم و قهر" آید و عناد و کینه خود را چنین دردناک و سهمگین بر سر بشر خالی کند؟ نمی توان از سیل و زلزله و دیگر رخدادهای طبیعت به عنوان " خشم و قهر" و برای مقابله با " انسان یاد کرد چرا که " از ماست که بر ماست" .
انسان در روند تکاملی و سیر پیشرفت روزافزون خود، برای داشتن زندگی بهتر و راحت تر همواره تلاش کرده تا با غلبه و مهار نیروی طبیعت، آن را هر چه بیشتر به خدمت خود درآورد و روز به روز نیز به موازات و پیشرفت های علم و دانش، در این کار حریص تر شده است.
هر چند که همان علم و دانش همواره یادآور شده و تاکید کرده که برای این چیرگی و تسلط، لازم است و "باید" یک سلسله قواعد و مقررات همواره مد نظر قرار گرفته و بی کمترین اغماضی رعایت شوند چرا که در غیر اینصورت ، ساخته های دست بشر امروزی با همه استحکام و بزرگی ، مقهور نیروی طبیعت شده و نابود خواهند شد.
دوم) جغرافیای ایران و شهرهای مختلف در منطقه زلزله خیز واقع شده و شهرهای کوچک و بزرگ آن ، از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب، طی سالیان گذشته، زمین لرزه های گاه سهمگینی را تجربه کرده است.
زلزله خوی را شاید بتوان تازه ترین تجربه دردآور از این دست به شمار آورد. تصویر پس از زلزله اما کاملا روشن و گویاست. بناها و سازه های فروریخته و مردمی غمزده ، مالباخته و عزیز از دست داده ای که سر در گریبان به آیندهِ نامعلوم خویش فکر می کنند اما نکته مصیبت بار اینجاست که اگر عنصر زمان از عکس ها حذف شود، این تصاویر جدید هیچ تفاوتی با تصاویرگرفته شده از دیگر شهرهای ویران از زمین لرزه در چند دهه گذشته ندارد و متاسفانه با وجود گذشت زمان و نوآوری ها و تحول در صنعت ساختمان و بروزرسانی قوانین و قواعد ساختمان سازی ، «در» همچنان بر پاشنه زنگار بسته گذشته می چرخد.
سوم) این که چرا با وجود همه پیشرفت ها در صنعت ساخت و ساز ، با زلزله ای نه چندن شدید، «خوی»، این چنین زمین گیر می شود و خسارت وارد می شود، نیاز به بررسی و تجزیه و تحلیل عمیق و گسترده دارد.
وجود ساختمان های فرسوده و نیز عدم رعایت قواعد و مقررات زمین شناسی و انتخاب محل «نامناسب» برای ساخت و سازهای جدید و از همه مهم تر ساخت و سازهای بی کیفیت که از آن به عنوان «بساز – بفروشی» یاد می شود و البته عدم کاربست دقیق قوانین و مقررات و ضوابط ساختمان سازی و نبود نظارت دقیق و سختگیرانه بر نحوه ساختمان سازی و اجرای بناها همواره در زمره ی عواملی بوده است که با کمترین تکانه های زمین، ویرانی های گسترده و خسارت های معنوی و مادی بسیاری بر جای گذاشته است.
تجربه زمین لرزه منطقه آناتولی در هفته های گذشته و شدت و خسارت های فراوان آن می تواند "زنگ هشدار" و " اعلان قرمزی" برای همه ما و پیش از همه، مدیران و مسوولان باشد.
به باور کارشناسان و متخصصان، زمین لرزه و شدت و بزرگی آن اگر چه قابل پیشگویی و پیش بینی نیست اما می توان با درایت، برنامه ریزی، آینده نگری، آموزش نیروها و نظارت دقیق و بی اغماض بر نحوه اجرای قوانین و مقررات ساخت و سازها، از حجم و شدت آسیب ها کاست و آن را مدیریت کرد.
ژاپن که از قضا در زلزله خیزترین مناطق جهان واقع شده و نحوه مواجهه و چیرگی آنان بر معضل تقریبا همه روزه تکان ها و لرزش زمین، بهترین الگو و ملاک در این زمینه می تواند باشد.
چهارم) باید پذیرفت که با توجه به مشکلات و معضلات مختلف اقتصادی امروز کشور، نه تنها شهروندان که حتی دولت نیز قادر نیست در کوتاه مدت، دست به تغییر و نوسازی بافت های فرسوده شهری و ساختمان های پر خطر و قدیمی که از مشکلات اساسی تمامی شهرهای کشور، از جمله در هرمزگان و قشم به حساب می آیند، بزند، اما در عین حال، با توجه به وجود خطرات بالقوه زلزله و ( بالفعل شدن لحظه ای آن)، می بایست در کوتاه ترین زمان ممکن و با سرعت هر چه تمام تر، با تشکیل تیم های تخصصی و کارشناسی ، راهکارهای امن و مطمئن برای رویارویی با این معضل جدی اندیشیده شود.
پنجم) استان هرمزگان و جزیره قشم، بارها شاهد زمین لرزه بوده و دیدن و شنیدن اخبار هر زمین لرزه ای – در هر کجای کشور و دنیا – برای شهروندان هرمزگانی یادآور روزهای سخت و دردناکی است که پشت سر گذاشته اند. از همین روی لازم است تا مسوولان و مدیران دولتی با جلب همکاری مراکز آموزشی و تخصصی، راهکارهایی برای برون رفت از این وضعیت پیچیده پیدا کنند، جدای از معضل مهم بافت های فرسوده و قدیمی که در تمامی شهرهای استان از دغدغه های جدی محسوب محسوب می شود، نظارت بر نحوه اجرا و ساخت و سازهای جدید و اجرای دقیق قوانین و قواعد به دور از هرگونه بی دقتی، اهمال و یا سهل انگاری می بایست در دستور کار نهادهای متولی امر ساخت و ساز و بنیاد مسکن و ناظران ساخت مسکن قرار بگیرد.
زلزله تابستان امسال در سایه خوش
فیلم های منتشر شده از زلزله اخیر ترکیه نشان می دهد که ساختمان ها و بناهایی فرو ریختده اند که "نوساز" محسوب شده و بیش از یک سال از ساخت آنها نمی گذرد و اگر چه به گفته کارشناسان، زمین لرزه یاد شده شدید بوده اما یک بررسی مقایسه ای با زلزله های تقریبا روزانه ژاپن نشان می دهد که " چشم بادامی ها" با درک صحیح از محیط زیست و طبیعت و برنامه ریزی و اجرای دقیق و صحیح ضوابط و دستورالعمل ها و بهره بردن از مصالح استاندارد و تلفیق آنها با فناوری های جدید در عرصه ساختمان سازی ، زلزله هایی به مراتب بزرگتر از ترکیه را با کمترین آسیب مادی و معنوی پشت سر گذاشته اند و توانسته اند تا حد قابل قبولی این رخداد طبیعی را مدیریت و راهبری کنند.
زلزله در ترکیه
ششم) در حال حاضر و با برنامه ریزی ها و مدیریت مدیر عامل سازمان منطقه آزاد قشم در خصوص اجرای نهضت ملی مسکن به ویژه احداث مسکن جوانان در جزیره قشم و پیشتازی قابل تحسین در این زمینه، لازم است تا دستگاه های اجرایی مسوول مانند بنیاد مسکن، معاونت فنی سازمان منطقه آزاد قشم و نظام مهندسی، نظارتی دقیق بر نحوه ساخت و سازها داشته باشند و با ابلاغ و نظارت بر اجرا، فعالان صنعت ساخت و ساز و شهروندان را ملزم به اجرای کامل و دقیق ضوابط و مقررات ساختمان سازی کنند.
در عین حال می بایست سازمان ها و نهادهای امدادرسان با بررسی مجدد تجارب تلخ گذشته و بازنگری در شیوه ها و مقررات امدادرسانی در زمان حادثه، خود را هر چه بیشتر و بهتر «بروزرسانی» کرده و منتظر وقوع حادثه ننشینند، بلکه با اتخاذ روش ها و شیوه های جدید و اجرای مانورهای منظم و مستمر، آمادگی های خود را هر چه بیشتر بالا برده و با آموزش مستمر شهروندان آنان را برای مواجهه با «لحظه موعود» آماده کنند.
زنگ های هشدار مرتب به صدا در می آیند؛ باید شنوا باشیم.
پایان پیام/