«پاتریسیا»؛ روایتی شیرین از تراژدی تلخ پناهجویان

تهران- ایرنا- «ژنویو داما» در رمان «پاتریسیا» تراژدی تلخ پناهجویان را، از به جان خریدن مرگ تا مواجهه با تبعیض، تحقیر و حس غربت، در دل یک داستان عاشقانه روایت می‌کند. به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، از ژانویه تا سپتامبر سال ۲۰۲۱ (دی تا شهریور ۱۴۰۰) یک هزار و ۳۶۹ پناهجو به هنگام عبور از دریای مدیترانه جان خود را از دست دادند و در سال ۲۰۲۰ شمار این تلفات به یک هزار و ۴۰۰ نفر هم رسید. با این حال آمار چندان دقیقی درباره شمار افرادی که به امید رسیدن به زندگی بهتر قربانی چالش‌ها و ناهمواری‌های مسیر پناهندگی به اروپا می‌شوند، وجود ندارد. البته آنها که به مقصد می‌رسند هم چندان خوش اقبال نیستند چون به یک باره به شهروند درجه دو کشوری غریب تبدیل می‌شوند که در اکثر موارد حتی زبانش را هم بلد نیستند و نمی‌توانند با مردمانش ارتباط برقرار کنند. ژنویو داما (Genevieve Damas)، نویسنده اهل بلژیک، در رمان پاتریسیا تراژدی تلخ این پناهجویان را در قالب یک داستان عاشقانه و تاثیرگذار روایت می‌کند. ژنویو داماپاتریسیادر بخشی از این رمان می‌خوانیم: قبل از آشنایی با شما، از سفیدپوست‌ها متنفر بودم. فکر می‌کردم آنها مالک همه چیز هستند. امروز دیگر نمی‌توانم این طور فکر کنم. پاتریسیا، شما برایم کارهایی کردید که هیچ کس نمی‌کرد، شما پذیرفتید وجود سفیدتان را با من پیوند بزنید. (ص. ۳۹) این رمان با داستان ژان اریتیمبی، یک پناهجوی غیرقانونی از آفریقای مرکزی در کانادا، آغاز می‌شود که در یک هتل زنی سفیدپوست به نام پاتریسیا را ملاقات کرده و رابطه‌ای عاشقانه با او برقرار می‌کند. پاتریسیا که مهر این مرد آفریقایی را در دل دارد، برای این که او را با خود به پاریس ببرد، پاسپورت یک مرد آفریقایی-آمریکایی را می‌دزدد. اما ژان با پاتریسیا صادق نیست و به او نمی‌گوید که در کشورش همسر و فرزندان چشم به راهی دارد. ژان روزی با خانواده‌اش تماس می‌گیرد و متوجه می‌شود که آنها کشورشان را ترک کرده‌اند تا به او ملحق شوند. اما کشتی‌ای که همسر و دو دختر ژان در آن عازم اروپا هستند غرق می‌شود و تنها تعداد محدودی از مهاجران نجات پیدا می‌کنند... داما در نوشتن رمان کوتاه پاتریسیا یکی از تلخ‌ترین تراژدی های عصر ما را دستمایه قرار داده است. این داستان از زاویه دید سه نفر روایت می‌شود که به ترتیب داستان خود را تعریف می‌کنند و در نهایت این با خواننده است تا تکه‌های پازل داستان را کنار هم بگذارد. پاتریسیادر جایی از این رمان آمده است: به یاد آن خط نامرئی‌ای افتادم که شکارچیان را از قربانیان جدا می‌کند؛ سفیدپوستان را از سیاهپوستان؛ شما را از من. (ص. ۲۰) در جایی دیگر از زبان یک دختر کوچولوی پناهجو می‌خوانیم: می‌خواهم پزشک بشم [...] و وقتی به کشورم برگشتم، بتوانم آن‌هایی را که دوست دارم مداوا کنم. آن‌هایی را که دوست دارم و آن‌هایی که به کمک من نیاز دارند. زیر آسمان کشورم، با تپه‌ها، آب و عطر و بوی آن‌جا. تمام چیزهایی که می‌شناسم. تمام چیزهایی که به یاد دارم. (ص. ۹۱) ژنویو داما، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و رمان نویس اهل بلژیک، پس از تحصیل حقوق در دانشگاه کاتولیک لوون، در مدرسه عالی هنرهای نمایشی (IAD) لوون لنوو در بلژیک آموزش بازیگری دید. وی کار خود را با بازیگری، کارگردانی و نمایشنامه‌نویسی در عرصه تئاتر بلژیک و فرانسه آغاز کرد. داما اولین رمان خود را در سال ۲۰۱۱ با عنوان اگر از رودخانه بگذری منتشر کرد و این رمان جایزه ادبی ویکتور رسل بلژیک را برای وی به ارمغان آورد. اگر از رودخانه بگذریدر سال ۲۰۱۷ رمان پاتریسیا و در سال ۲۰۱۹ رمان پرنده آبی از این نویسنده بلژیکی به بازار کتاب آمد. پاتریسیاپرنده آبیرمان پاتریسیا با ترجمه محبوبه فهیم کلام در شمارگان ۱۱۰۰ نسخه توسط انتشارات ققنوس چاپ و روانه بازار شده است. پاتریسیامحبوبه فهیم کلام