تمرچین، شکوفه‌ای در مسیر توسعه

ارومیه - ایرنا - خبر میزبانی مرز تمرچین پیرانشهر از زوار اربعین حسینی هر چند اواخر بهار امسال رسانه‌ای شد اما شکوفه‌های آن با پایان تابستان نه تنها نمی‌ریزد بلکه سالیان سال آذربایجان‌غربی از برکات معنوی و اقتصادی آن در مسیر توسعه بهره‌مند خواهد شد. انتخاب مرز تمرچین برای نخستین بار به عنوان یکی از ۶ گذرکاه اعزام زائران اربعین حسینی به سرزمین عشق شاید در مرحله اول یک اقدام کم نظیر فرهنگی و اعتقادی در منطقه محسوب می‌شد اما دیری نگذشت که نشان داد این تصمیم هدیه دم مسیحایی ابراهیم برای آذربایجان‌غربی بود تا جانی دوباره به چرخ‌های توسعه این استان ببخشد. آذربایجان‌غربی یک استان طولی ست که از شمالی‌ترین ترین تا جنوبی‌ترین نقطه آن بیش از ۷۲۰ کیلومتر فاصله وجود دارد؛ این استان به دلیل شرایط خاص جغرافیایی از قدیم الایام یک منطقه ترانزیتی بوده و در مسیر اصلی جاده ابریشم نیز قرار داشته است. در جهانی که داشتن تنها ۱۰۰ متر مرز مشترک با یک کشور خارجی آرزوی بسیاری از دولت‌ها و ملت‌ها برای افزایش مراودات تجاری محسوب می‌شود، ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک آذربایجان‌غربی با سه کشور خارجی یک نعمت خدادادی کم نظیر است که نه تنها پتانسیل ویژه‌ای برای دور زدن تحریم‌های اعمال شده بر کشور محسوب می‌شود بلکه هم مرزی آن با ترکیه سبب شده که دروازه‌ آسیا به اروپا نیز قلمداد شود و این بر اهمیت آن چندین برابر بیفزاید. به حدود یکسال قبل بر می‌گردیم؛ انتصاب محمد صادق معتمدیان به عنوان استاندار آذربایجان‌غربی نشان ‌داد که دولت سیزدهم به دور از نگاه سیاسی به دنبال بهره مندی حداکثری از ظرفیت مرزی آذربایجان‌غربی است؛ سابقه فعالیت معتمدیان در استان‌های مهم مرزی همچون خراسان رضوی نه تنها تجارب خاصی به او بخشیده بلکه انتصابش به عنوان مقام عالی، استانی که طولانی‌ترین مرزهای زمینی کشور را با مهمترین شرکای تجاری در منطقه دارد، انگیزه‌ای شده تا نشان دهد او چند مرده حلاج است. بررسی رفتاری معتمدیان نشان می‌دهد او توجه خاصی به مراودات خارجی دارد؛ در شرایطی که طالبان در افغانستان به قدرت رسید و بسیاری از همسایگان این کشور در یک بلاتکلیفی برای ارتباط گیری با این کشور بودند، به یکباره حضور معتمدیان به عنوان استاندار خراسان رضوی در کابل خبر ساز شد؛ هر چند این سفر حاشیه‌های سیاسی خود را داشت اما باید آن را از منظر منافع ملی نگرید؛ او در این سفر نشان داد بر شرایط تحریمی ایران و نقش استان‌های مرزی در بی اثر کردن این محدودیت‌ها واقف است و یک مدیر پشت میز نشین نیست؛ نتیجه آن شد که مرزهای خراسان رضوی با افغانستان به تعطیلی نکشید و ارتباط ایران از آن طریق به بازارهای کشورهای منطقه ادامه یافت. معتمدیان در آذربایجان‌غربی نیز نشان داد که نگاهش به مرز صرفا امنیتی نیست و او به این ظرفیت یک نگاه اقتصادی بالقوه دارد؛ با وجود اعلام یکباره رسانه‌ای مبنی بر تعیین تمرچین به عنوان ششمین گذرگاه اعزام زائران اربعین حسینی به کربلای معلی، حضور چندباره معتمدیان در اقلیم کردستان عراق طی یکسال گذشته نشان می‌دهد که این تصمیم دارای یک پیشینه بوده و او از همان اولین روزهای سکانداری خود در آذربایجان‌غربی در تلاش برای تحقق آن بوده است. شاید مهمترین دلیل برای تعیین تمرچین به عنوان گذرگاه زائران اربعین، همین تعاملات مثبت به سرانجام رسیده با اقلیم کردستان عراق برای تامین امنیت و رفاه زواز بود که استاندار آذربایجان‌غربی برای تحقق آن سنگ تمام گذاشت. همانطور که به اهمیت جایگاه ترانزیتی آذربایجان‌غربی اشاره شد، قطع یقین بهره‌مندی از این ظرفیت کم نظیر، زیرساخت‌هایی می‌طلبد که توسعه راه‌های زمینی یکی از آنهاست؛ عاملی که متاسفانه در آذربایجان‌غربی طی سالیان گذشته توجه خاصی به آن نشده و مورد غفلت واقع شده است. اعتقاد معتمدیان به توسعه راه‌های موصلاتی و ترانزیتی در آذربایجان‌غربی را در نحوه چینش مدیران این حوزه به وضوح می‌توان حس کرد؛ تیم همراه استاندار آذربایجان‌غربی طی یکسال گذشته در حوزه راهسازی کارنامه قابل قبولی از خود برجای گذاشته و در این مدت ارزش کل طرح‌های حوزه راهسازی این استان بعنوان پیشران توسعه بیش از ۳۲ هزار میلیارد ریال برآورد شده است. حال با لحاظ تمامی این موارد به پرونده تمرچین باز می‌گردیم؛ نگارنده معتقد است که اختصاص این نقطه مرزی برای سفرهای زیارتی سبب یک انقلاب در توسعه آذربایجان‌غربی خواهد شد، همانطور که سبب یک جهش توسعه جاده سازی در استان ایلام از سال ۱۳۹۷ تا سال ۱۴۰۰ شد. انتخاب تمرچین به عنوان گذرگاه اعزام زائران به کربلا معلی در اربعین امسال شاید در مرحله اول یک اقدام کاملا فرهنگی و اعتقادی تلقی شود ولی باید اذعان کرد علاوه بر برکات معنوی و اجتماعی برای استان، باعث روانه شدن سیلی از اعتبارات برای تکمیل زیرساخت‌ها و امکانات به آذربایجان‌غربی شده و این می‌تواند در حوزه اقتصادی یک توسعه پایدار و جهش در راهسازی برای منطقه به ارمغان آورد. اینکه فقط در عرض یک ماه با هدف تسریع در تردد زائران اربعین بیش از ۳۷ کیلومتر راه در مسیر منتهی به پایانه مرزی تمرچین توسعه و آسفالت ریزی و یک‌هزار تُن قیر به ارزش یک هزار میلیارد ریال برای این اقدام مهم مصرف شود، نشان می‌دهد افق مناسبی برای توسعه زیرساخت‌های ارتباطی استان در این رابطه ترسیم شده است. نیم نگاهی به مسیر ارتباطی نقده و پیرانشهر نشان می‌دهد که این محور موصلاتی امروز به دلیل تردد زوار از مرز تمرچین به یک کارگاه بزرگ جاده سازی تبدیل شده که اگر روند عادی خود را طی می‌کرد شاید در ۱۰ سال آتی نیز چنین پیشرفتی حاصل نمی‌شد. میزان ایجاد زیرساخت در مسیر منتهی به تمرچین به اندازه‌ای بوده که لطف آن شامل کریدور بزرگراهی غرب کشور نیز شده و قسمتی از آن به دلیل تلاقی ۲ مسیر با یکدیگر، طی ۲۸ روز گذشته به اتمام رسیده است. تمامی این موارد حاکی از آن است که انتخاب تمرچین به عنوان گذرگاه اعزام زوار هر چند رخدادی بود که امسال برای نخستین بار روی داد، لیکن تداوم آن برکات اقتصادی کم نظیری برای منطقه خواهد داشت که در صورت برنامه ریزی تخصصی برای بهره مندی از آن، چرخ‌های به گل نشسته توسعه استان پس از سال‌ها وقفه، به حرکت در خواهد آمد.