صابری: «ابوریحان بیرونی» دانشمندی برای تمامی عصرها است

سفیر ایران در تاجیکستان گفت: نبوغ ابوریحان بیرونی به‌اندازه‌ای است که حتی در دوره معاصر از بخشی از کشفیات وی پرده برمی‌دارند و لذا وی را می‌توان دانشمندی برای تمامی عصرها نامید. به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، «محمدتقی صابری» سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان در همایش علمی بین المللی تحت عنوان «ابوریحان بیرونی متفکر بزرگ مشرق زمین» که به مناسبت هزار و پنجاهمین سال تولد این حکیم بزرگ با حضور محققان و پژوهشگران داخلی و خارجی برگزار شد، شرکت و سخنرانی کرد. صابری در ابتدای سخنرانی خود، اقدام آثارخانه ملی تاجیکستان برای برگزاری این همایش به منظور بزرگداشت حکیم ابوریحان بیرونی را ارزشمند توصیف کرد و گفت: نکوداشت شایسته بزرگ مردان عرصه علم و معارف و تکریم و تجلیل از اندیشمندان ایران زمین که هر کدام از آنان، چون خورشیدی بر تارک آسمان فرهنگ و علم جهان می‌درخشد، افتخاری بس بزرگ برای ما ایرانیان و تاجیکان و همه دوستداران معرفت و علم در تمامی اعصار و در همه کشورهای جهان است. وی با بیان اینکه «این حکیم بزرگ یکی از چهره‌های برآمده از دوران درخشان تمدن ایرانی- اسلامی در قرن چهارم و پنجم هجری قمری است، یادآور شد: ابوریحان بیرونی در شهریور 352 خورشیدی چشم به جهان گشود و به همین مناسبت روز 13 شهریور (4 سپتامبر) به پاس خدمات ارزنده این دانشمند والامقام، در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به نام «روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی» نامگذاری شده است. ابوریحان بیرونی یکی از علمای جامع تمدن اسلامی است و نمی‌شود وی را حتی به چند رشته علمی محدود کرد. وی در اکثر علوم عصر خودش دارای تألیف بوده و به همین علت صحبت درباره این شخصیت علمی بزرگ آسان نیست. سفیر جمهوری اسلامی ایران در ادامه سخنرانی خود ابوریحان بیرونی را نابغه‌ای بی‌بدیل و عالمی بزرگ در زمینه ریاضیات، نجوم، گیاه‌شناسی، جغرافیا و تاریخ، فلز شناسی، ادبیات و زبان خواند و افزود: آثار زیادی از این نابغه بزرگ بر جای مانده و لقب «استاد جاوید» را به او داده‌اند. شخصیت علمی ابوریحان بیرونی از جنبه‌های گوناگونی برخوردار بوده است و علومی که ایشان روی آن‌ها تحقیق کرده است، دارای ابعاد بسیار گسترده‌ای است. نبوغ ابوریحان بیرونی به‌اندازه‌ای بوده است که حتی در دوره معاصر، هنوز از بخشی از کشفیات او پرده برمی‌دارند. ازاین‌رو وی را می‌توان دانشمندی برای تمامی عصرها نامید. وی با اشاره به تألیفات ابوریحان بیرونی در حوزه‌های گوناگون ستاره شناسی، طب، مردم‌شناسی، تاریخ، ریاضیات، نجوم و فلسفه، تبیین کرد: کتاب «ماللهند» این حکیم بزرگ برجسته‌ترین اثر در تاریخ، دین، آداب و دانش هندوان است و از این رو می‌توان ابوریحان بیرونی را یکی از پیشگامان مردم‌شناسی و دین‌شناسی تطبیقی دانست. اثر دیگر وی «قانون مسعودی» است که اسم کامل آن «القانون المسعودی فی الهیئته و النجوم» بوده و آن یک دانشنامه ستاره شناسی، جغرافیا، هیئت و ریاضی در یازده بخش است که بهترین گواه پیشرفت علمی دانشمندان ستاره شناس مسلمان به شمار می‌رود. سفیر ایران در بخش دیگری از سخنرانی خود با تاکید بر این نکته که «ابوریحان بیرونی تنها به گفته‌ها و نوشته‌های دانشمندان پیش از خود بسنده نکرده و بارها نظریه‌های دانشمندان پیش از خود و به‌ویژه ارسطو را به چالش ‌کشیده است»، تصریح کرد: وی نخستین دانشمندی است که در همه‌ نوشته‌های خود به پیشینه‌ تاریخی و مقایسه‌ نظرهای دانشمندان پیش از خود در آن موضوع پرداخته است. گاه نیز کتاب‌هایی را فقط به خاطر تاریخ علم نگاشته است. برای نمونه، در «الاثار الباقیه» که در گاهشماری و شناخت زمان است، به معرفی تقویم‌های ملت‌های گوناگون پرداخته است. صابری در بخش پایان سخنان خود اظهار داشت: موجب خرسندی است که با ابتکار جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان در نشست مورخ 11 نوامبر 2021 کمیسیون یونسکو  با تصویب اعضا «هزار و پنجاهمین سال تولد ابوریحان بیرونی» در فهرست جهانی نکوداشت‌های یونسکو برای بازه 2022-2023 قرار گرفت. اینجانب به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران این اتفاق مبارک را به تمام عاشقان فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی تبریک عرض می‌کنم. به یقین بزرگداشت این حکیم شهیر و معرفی شخصیت و آثار گرانقدر وی به دوستداران آثار و مفاخر فرهنگی ایران بزرگ به ویژه اصحاب و اهالی شعر و ادب و معرفت ایرانی و اسلامی، گامی است ارزشمند در راه توسعه و تعمیق همدلی و همزبانی و همگرایی منطقه‌ای. قابل ذکر است که در این همایش علمی بین المللی پیام‌های تصویری دانشمندان و پژوهشگران نامی ایران، از جمله «حداد عادل»، «مهدی محقق»، «حسن بلخاری» و «عبدالمهدی مستکین» پخش شد که مورد استقبال گرم شرکت کنندگان قرار گرفت. همچنین تعدادی از محققین داخلی و خارجی نیز در این همایش در مورد ابعاد مختلف آثار حکیم ابوریحان بیرونی سخنرانی کردند. قرار است متن سخنرانی‌های این همایش علمی به صورت کتاب جداگانه منتشر شود. انتهای پیام/ح