پژوهشگر کرمانشاهی ناجی کشف داروی سرطان سینه می‌شود

بیماران سرطانی در کنار تمام دردی که تحمل می‌کنند هر روز به این امید چشم می‌گشایند که شاید امروز راهی برای درمان این بیماری یافت شده باشد، اینجا در کرمانشاه پژوهشگر جوانی با سنتز داروها به داروهایی با اثربخشی بهتر برای بیماران سرطانی به خصوص سرطان سینه دست‌یافته که برای تجاری کردن محصولات خود فقط نیازمند حمایت است.

خبرگزاری فارس_کرمانشاه؛ پرستو چمنی: سرطان، نامی آشنا ولی ترسناک و وحشت‌آور است، بسیاری از مردم حتی از آوردن نام آن هم دچار ترس و اضطراب می‌شوند و پیش خود می‌انگارند که ابتلا به این بیماری خط آخر زندگی است.

ترس از مرگ می‌تواند کاملا طبیعی باشد ولی در افراد مبتلا به بیماری‌های جدی و سرطان، این ترس شدید است. فکر کردن در مورد پایان حیات، حتی برای اطرافیان بیماران مبتلا به سرطان هم دشوار است. با گذشت هر روز پیش‌بینی چیزهایی که قرار است اتفاق بیافتد دشوار خواهد بود.

هزینه‌های درمان سرطان بالا و کمرشکن است، از طرفی دیگر با شروع شیمی درمانی و ریزش موها، بیمار آرام آرام روحیه خود را می‌بازد. ضعف و خستگی روزافزون، بی‌اشتهایی، دشواری در خوردن غذا یا حتی مایعات، از دست دادن علاقه به دنیای بیرون، تفریحات، بی‌قراری و عصبانیت همه همه در کنار هم گواه از هفته‌های پایانی زندگی می‌دهد. اما باز به فردا امید دارند.

آری، بیماران در کنار تمام دردی که تحمل می‌کنند هر روز به این امید چشم می‌گشایند که شاید امروز راهی برای درمان این بیماری یافت شده باشد. با طلوع خورشید منتظر خبر خوشی از سوی محققان و پژوهشگران هستند که اعلام کنند؛ راه قطعی برای درمان این بیماری کشف کرده‌اند.

هستند انسان‌هایی که برای رفع این دغذغه‌ها به دنبال راه‌حل هستند، اینجا در کرمانشاه پژوهشگر جوانی است که در آزمایشگاه مرکزی دانشگاه رازی اتاق ۲۱۳ مدام مشغول به سنتز داروهاست تا به داروهایی با اثربخشی بهتر برای بیماران سرطانی دست‌یابد تا ان‌شاءالله باشد آلامی بر زجر و دردهای بیکران بیماران...

طی یک تماس تلفنی قرار مصاحبه‌ای می‌گیرم، در دانشگاه رازی همان اتاق ۲۱۳ به سراغش می‌روم خانمی جوان با گشاده‌رویی پذیرایم می‌شود. بعد از سلام احوالپرسی لب به سخن می‌گشاید انگار ایشان از من مشتاق‌تر هستند از او می‌خواهم خود را معرفی کند:

پژوهشگر کرمانشاهی- نسیم بتوی؛ فرزند این دیار و خاک، زاده کرمانشاه، متأهل دارای یک فرزند ۱۱ ساله به نام «سام» هستم.

مقطع لیسانس با رشته شیمی کاربردی در دانشگاه رازی تحصیل کردم، مابقی مقاطع در زمینه شیمی عالی کار کردم؛ فوق‌لینساس و دکتری را در دانشگاه رازی و فوق دکتری را نیز در دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گذرانده‌ام.

فارس: این پژوهشگر کرمانشاهی به پزشکی علاقه زیادی داشته، اما به سمت شیمی تغییر مسیر می‌دهد از این علاقه می‌پرسم

پژوهشگر کرمانشاهی- بله به پزشکی خیلی علاقه‌مند بودم، تصمیم گرفتم پزشکی بخوانم ولی پزشک خوب زیاد داریم و نیاز برای داروها چیزی بود که ذهن بنده را درگیر کرده بود. دوست داشتم کار جدیدی انجام دهم از بین دوستان و آشنایان شاهد مرگ در سن جوانی بودم که دارویی برای درمان نداشتند به خصوص بیماری که در آن زمان زمان ذهنم را بیشتر درگیر کرده بود اچ.آی.وی بود که درمان نداشت. 

علاقه‌ام به رشته پزشکی و داروسازی داشتم، اما تصمیم گرفتم یه گام جلوتر بروم و به درجه برسم که در داروها صاحب‌نظر باشم. 

بر همین اساس شیمی را انتخاب کردم به جای پزشکی وارد دانشگاه رازی شدم. درسی را که در زمینه شیمی آلی با دکتر خدایی گذراندم علاقه‌ام را بیشتر کرد و متوجه شدم دقیقا شیمی آلی همان پایه داروسازی است.

مقاطع بعدی را تخصصی شیمی آلی گذراندم، دوره فوق لیسانس یک سری ترکیبات فعال بیولوژیکی را سنتز کردم که همه خواص درمانی و دارویی داشتند و بعد از آن در مقطع دکتری تخصصصی‌تر در زمینه سرطان کار کردم.

حدود ۱۰۰ داروی جدید را سنتز کردم که همگی برای درمان سرطان بوده سرطان پوست، پروستات، پانکراس و سینه را انتخاب کردیم. در حال حاضر فاز آزمایشگاهی را بررسی کردیم، ترکیبات اثرات خیلی خوبی داشتند و نتایج به صورت(USPatent) در اداره ثبت اختراع آمریکا و ثبت اختراع ملی، ثبت شدند.

فارس: ثبت اختراعات خانم دکتر جوان زیاد است، بتویی مخترع ۱۲ اختراع ثبت شده در اداره ثبت اختراع ایران و اداره ثبت اختراع آمریکا(USPatent) و معاهده همکاری ثبت اختراع (PCT) است. پنج کتاب را نیز در حوزه شیمی آلی به چاپ رسانده است. در ادامه از حیطه کاریش می‌پرسم

پژوهشگر کرمانشاهی- حیطه کاری بنده دو قسمت است؛ اول سنتز ماده مؤثر داروهای تجاری موجود و دوم سنتز داروهای جدید.

تصمیم گرفتم یک سری ترکیبات جدید را سنتز کنم، اما جلوتر که رفتم متوجه نیاز کشور به یک سری ماده موثرهای شدم که تجاری شده، اما هنوز کیفیت دارو خارجی مشابه را ندارد.

به عنوان مثال دارویی در ایران مشابه خارجی دارد، اما اثربخشی خارجی را ندارد. هموطنم برای تهیه همان داروی خارجی باید چندین برابر هزینه کنند.

بنابراین روی دارویی کار کردم که تجاری شدند، ولی هنور کیفیت نمونه خارجی نسبت به نمونه داخلی خیلی بالا بود.

جلوتر که رفتیم متوجه شدم خیلی از داروها در کشور تولید نداریم، بنابراین این زمینه برای من پررنگ‌تر شد که در این زمینه کار کنم. بر همین اساس بعد از مقطع دکتری تمرکز خود را روی داروهایی گذاشتم که ۱۰۰درصد وارداتی هستند مانند داروی سولفادیازین، موکلوبماید و بوسولفان،  وارفارین، پاباکا.

این ۵ دارو ۱۰۰ درصد وارداتی هستند و در کشور تولید نمی‌شوند. سعی کردم با یک روش ساده و کاربردی و مقرون به صرفه ،محیط زیست دوست، هر پنج دارو را سنتز کنم و همه را ثبت اختراع کردم به صورت ثبت اختراع ملی و USPatent . الان آمادگی این را دارم که اگر اسپانسری در این زمینه کار کند و وزارت بهداشت بخواهد فعالیت‌ها را در این زمینه فازهای بعدی کامل کنم و اعلام می‌کنم این آمادگی را دارم که هر ۵ تا را در کشور تولید کنم تا تولید بومی و داخلی داشته باشیم.

داروی وارفارین که بنده ساختم روی نمونه حیوانی ثابت شده که از نمونه تجاری که در بازار است اثربخشی بیشتری را دارد؛ الان با توجه به شرایطی که کشور دارد اگر بتوانیم چنین داروهایی را که در سطح دنیا کمیاب هستند، تولید کنیم گام بزرگ برای پیشرفت کشور برداشته‌ایم چون با صادرات آن می‌توانیم ارز خیلی زیادی را به کشور وارد کنیم.

وزارت بهداشت برای داروی وارفارینی که سنتز کردم از من خواست پروپوزال در وزارت بهداشت در قالب کمیسیون فنی ارائه دهم. کمیسیون فنی تشکیل شد و تأیید کردن این طرح و اختراع قابلیت تجاری شدن را دارد یک تیم را تشکیل دادند برای بیزینس پلن (Business plan) تا طرح تجاری آن آماده شود که آیا مقرون به صرفه هست یا نه.

توسط تیم بررسی صورت گرفت، اگر وارفارین تولید داخل باشد و روزی یک کیلو برای نیاز کشور تولید شود همان اندازه هم صادرات انجام دهیم، تقریبا به قیمت یک سال پیش ۲۶ میلیون دلار سالیانه ارز وارد کشور می‌شد.

در این مرحله به صندوق سلامت معرفی شدم و صندوق سلامت بیزینس پلن (Business plan)  خواست تا وزارت بهداشت برای آن‌ها ارسال کند که بعد از آن دیگر مکاتبی با اینجانب نشد...

داروی وارفارین دارویی ضد انعقادی‌ست و نه تنها ایران تولید ندارد در خیلی از کشورها به‌صورت وارداتی است. تولید تنها به چند کمپانی محدود می‌شود و اکنون حدود یک‌سالی است که منتظر تأیید نهایی برای تجاری کردن آن هستم، فعلا اقدامی صورت نگرفت و در همین فاز باقی‌مانده است.

فارس: از دیگر دستاوردهای ارزشمند شما دستیابی به ترکیبی جدیدی برای درمان سرطان سینه، یکی از شایع‌ترین و کشنده‌ترین سرطان‌ها در خانم‌هاست، در این مورد بفرمایید

پژوهشگر کرمانشاهی- برای درمان خیلی از سرطان‌ها داروهای شیمی درمانی تجویز می‌شود، موهای بیمار با استفاده از این داروها ریزش پیدا می‌کند و خیلی مشکلات دیگر ایجاد می‌شود چون داروهای شیمی درمانی معمولا به طیف وسیعی از سلول‌ها حمله می‌کنند و یک سری معایب دارند.

به دنبال دارویی بودم که این معایب را نداشته باشد یعنی اختصاصی عمل کند. از مزایای این دارو که برای سرطان سینه معرفی شده این است که برخلاف سایر داروهای شیمی درمانی به طور اختصاصی فقط سلول‌های سرطان سینه را مورد هدف قرار می‌دهد.  ین دارو در فاز حیوانی می‌باشد و امید است بعد از گذراندن فاز انسانی به صورت تجاری عرضه شود.

این ترکیب، حتی روی سلول‌های سرطانی دیگر هم تست شده و به آن‌ها حمله نکرده یعنی تنها به سلول‌های سرطانی سینه حمله می‌کند. این یکی از مزیت‌های برجسته این دارو است که به سلول‌های سالم بدن آسیب نمی‌رساند، این یک دستیابی ارزشمند است و جا دارد این پروژه سریع‌تر جلوتر رود.

این دارو نسبت به داروهای اثربخش در این زمینه سنجیده شده و اثر بخش بهتری داشت است. مابقی داروها سرطان پوست، پروستات و پانکراس است. باید حمایت شویم از سوی دولت و وزارت بهداشت تا روی این کارها سرمایه‌گذاری انجام شود. 

فارس: برای تجاری‌سازی محصولات خود یک شرکت فناورانه دارویی به همراهی دکتر سهیلا کاشانیان و دکتر محمد مهدی خدایی راه‌اندازی کردید که در مرحله دانش‌بنیان است، کار در چه مرحله ای است؟ 

پژوهشگر کرمانشاهی- از اهداف اصلی این شرکت علاوه بر تولید ماده موثره داروهای شیمیایی، تولید محصولات گیاهی از قبیل محصولات فناوری شده آرایشی بهداشتی و داروهای گیاهی است که در زمینه تولید محصولات گیاهی به نتایج ارزشمندی رسیده‌ایم  و در مرحله اخذ مجوزها جهت تجاری‌سازی هستیم.

فارس: خانم بتویی علم بهتر است یا ثروت؟

پژوهشگر کرمانشاهی- قطعا علم بهتر است من هنوز با علم خود ثروتی به دست نیاوردم، ولی اگر به گذشته بر برگردم همین مسیر را انتخاب خواهم کرد چون علم چیزی نیست که از بین برود این شعار نیست.

من فعلا محصولاتم به مرحله تولید نرسیده که برایم درآمدزایی داشته باشد و الان صرفا یک پژوهشگر هستم که به صورت قراردادی تدریس می‌کنم و در آمدی از علم خود نداشته و برای پروژه‌ها و پژوهش‌ها از جیب هزینه می‌کنم.

فارس: در پایان از این پژوهشگر جوان می‌پرسم، آیا قصد مهاجرت دارید؟ 

پژوهشگر کرمانشاهی با حب وطن دوستی جواب می‌دهد: به هیچ عنوان قصد مهاجرت ندارم فرزند این آب و خاک هستم، چون ایرانیم باید در ایران علم خود را به کار گیرم.  

من با گرفتن مدرک فوق دکتری هنوز جذب نشدم و دستاورد من ثبت اختراعاتم است؛ ۱۲ اختراع ثبت شده در اداره ثبت اختراع آمریکا، معاهده همکاری ثبت اختراع و اداره ثبت اختراع ایران دارم؛ ۱۵ مقاله چاپ شده در ژورنال‌های معتبر isi و سمینارهای ملی و بین‌المللی، کسب رتبه چهارم در سیزدهمین المپیاد غیرمتمرکز کشوری در رشته شیمی به میزبانی شهر تبریز و ۵ کتاب چاپ کردم و نیاز دارم کشورم من را جذب هیأت علمی کند، ولی متأسفانه آنقدر امتیار پتنت را در جذب کمرنگ کرده‌اند که تعداد مقاله را به پتنت ترجیح می‌دهند.

من فعلا دغدغه جذب شدن دارم اگر نتوانم تا آخر امسال جذب شوم(به خاطر شرایط سنی) برخلاف میلم مجبور به مهاجرت خواهم شد. ولی هدفم اول خدمت به مردم کشورم و بعد کل دنیا است.

روند رو به رشد بیماری سرطان در سال‌های اخیر بر ترس و دلهره مردم افزوده است به شکلی که بسیاری از افراد از ترس ابتلا به این بیماری حاضر نیستند برای سایر بیماری‌های خود به پزشک مراجعه کنند. شایسته است که حمایت دولت و وزارت بهداشت از این پژوهشگر جوان به گونه‌ای باشد که حاصل تلاش چندین ساله‌ عمر خود را که در آزمایشگاه برای آزمایش، سنتز و اختراع دارو گذرانده در مرحله تجاری‌سازی متوقف نشود... تا باشد که با حمایت از نخبگان و فرهیختگان از فرامغزها جلوگیری کنیم.

«سندی برای جلوگیری از فرار مغزها»

پایان پیام/پ